آمپلی فایر چیست؟ و چرا باید از آمپلی فایر استفاده کرد؟

یکی از جذابیت های دنیای کارآدیو آن است که طی سالیان تکامل پیدا کرده و از روزگاری که رادیوپخش های بسیار ساده صداهای دلنشین اما با کیفیت پایین تولید میکردند، به زمانی رسیده است که آمپلی فایرهای به اندازه کف دست صداهای دقیق، گرم و بسیار کنترل شده را تولید میکنند. به همین علت در این مقاله قصد داریم به سوالاتی نظیر اینکه آمپلی فایر چیست؟ و چرا باید از آمپلی فایر استفاده کرد؟، طرز کار، کلاس های کاری، چند کاناله بودن، و درنهایت به یک راهنمایی دقیق از اینکه چه آمپلی فایری مناسب شما است بپردازیم.

تعریف آمپلی فایر

بگذارید بدون معطلی به سراغ اصل مطلب برویم. آمپلی فایر چیست؟ به زبان ساده و در معنای لغوی یک دستگاه تقویت کننده فرکانس (صدا) است. عملکرد آمپلی بدین گونه است که فرکانس های صوتی پس از پردازش از پخش به آمپلی فایر منتقل میشود. در این مرحله، فرکانس ها در آمپلی فایر تقویت شده و سپس به بلندگوها انتقال میابد تا صدای قدرتمند تولید کند. در نتیجه صدایی با کیفیت بالا، بدون نویز و بدون قطع و وصل شدن از طریق بلندگوها پخش می‌شود.

مکانیسم عملکرد آمپلی فایر

همانطور که گفته شد در یک سیستم با کیفیت صوتی، برای تقویت صدا و افزایش کارآیی بلندگوها از آمپلی فایر استفاده می‌شود. وسیله ای که با تقویت سیگنال های صوتی، افزایش کیفیت صدای خروجی و همچنین کاهش اموجاج در صدای خروجی میتواند صدای شفاف و گرم تولید کند. اما بیاید تا از ابتدا به طور خلاصه نحوه عملکرد و مکانیسم فعالیت آمپلی فایرها را از پخش تا بلندگو مرور کنیم.

وقتی که پخش اتومبیل از روی منبع ذخیره اطلاعات مثل CD.DVD.USB و غیره اطلاعات را باز خوانی می کند؛ این دیتا بعد از طی مراحلی نظیر تبدیل اطلاعات دیجیتال به آنالوگ و تقویت آنها وارد قسمت pre amp می شود. در این قسمت پردازش های صوتی نظیر اکولایزها، فیلترها، یا حتی بازیابی های صوتی و غیره… بر روی سیگنال صوتی انجام می شود.

در این مرحله قدرت سیگنال صوتی بسیار پایین است و بسته به نوع پخش از 0.2 تا 5 ولت می باشد. این پری یا سیگنال اولیه از اینجا به بعد دو مسیر برای حرکت پیش رو دارد.

• سیگنال وارد آمپلی فایر داخلی دستگاه پخش می شود:

این آمپلی فایر که در واقع همان Ic power ضبط می باشد از یک چیپ ست کوچک تشکیل شده است که به یک هد سینگ که نقش خنک کنندگی را برای آن بازی می کند وصل است، این IC سیگنال های صوتی را تقویت کرده و آماده برای ارسال به سوی بلندگو ها می نماید. این تقویت سیگنال تا 22 وات RMS بیشتر نخواهد بود. در واقع خروجی یک پخش استاندارد معادل 4 خروجی 22 وات خواهد بود.

این توان را باید با انرژی مورد نیاز بلندگوها مقایسه کرد. توان بلندگوها یا همان انرژی مورد نیازی که تقریبا در همه بلندگوها و اسپیکرها بالای 50 وات RMS می باشد. به این مفهوم که اگر بلندگوی شما 50 وات نیاز داشته باشد شما در بهترین حالت و در حداکثر ولوم پخش خود فقط می توانید کمتر از نصف توان و ظرفیت بلندگوی خود را بکار بگیرید (چون پخش تنها میتواند تا 22 وات انرژی تولید کند).

از سوی دیگر این توان پایین بدین مفهوم است که شما در ولوم پایین یک صدای دلنشین دارید، اما به محض افزایش ولوم صدا دچار درهم ریختگی شده و کاملا غیرقابل تحمل میشود. در این حالت شما دو راه حل دارید. در حالت اول شما باید از بلندگوهای با توان 22 وات  RMS یا کمتر استفاده کنید، که تقریبا نایاب است. در حالت دوم شما باید از یک آمپلی فایر اکسترنال یا جداگانه استفاده کنید.

• سیگنال وارد آمپلی فایر اکسترنال میشود:

همانطور که مطرح شد سیگنال پس از ورود به قسمت پری آمپ و پردازش اولیه توسط ضبط، با استفاده از کابل RCA و یا اپتیکال به صورت مستقیم به آمپلی فایر وارد میشود. در این مرحله ولتاژ و شدت جریان سیگنال وارد شده با حفظ کیفیت توسط ترانزیستورها، خازن ها، سیم پیچ ها و حتی لامپ ها تقویت شده و درنهایت به بلندگوها ارسال میشود. مزیت این روش آن است که در ولوم های بالا، بدون وجود هیچ گونه اعوجاج و دیسروشنی میتوان صدای با کیفیت و بدون درهم ریختگی داشت.

انواع آمپلی فایرها

حال که با نحوه عملکرد آمپلی فایرها آشنا شدیم خوب است که به انواع آنها اشاره کنیم. حتما شنیده اید که برخی از آمپلی فایرها مونو، دو کانال، یا چهار کانال هستند. اما معنای این کلمات چیست و اهمیت آن برای فردی که به دنبال خرید سیستم صوتی است در کجاست؟

• آمپلی فایر های مونو یا تک کانال:

این آمپلی فایرها مناسب راه اندازی ساب ووفر ها هستند و از شدت توان بسیار بالاتری برخوردارند. معمولا آمپلی فایرهای مونو از توان 250 وات RMS تا 3000 وات RMS خروجی میدهند.

• آمپلی فایر های استریو یا دو کانال:

این آمپلی فایرها معمولا مناسب راه اندازی یک جفت باند هستند. معمولا از توان 50 الی 150 واتی برخوردارند که در برخی استثنائات و در حالت بریج میتوانند ساب ووفرهای سبک را نیز راه اندازی کنند. اگر تنها به دنبال تعویض باندهای عقب یا جلوی خودرو خود هستید و یا بودجه کافی برای خرید آمپلی فایرهای مونو را برای راه اندازی ساب ووفر خود ندارید، میتواند آمپلی فایرهای دو کانال را مدنظر قرار دهید.

• آمپلی فایر های چهار کانال:

این آمپلی فایرها ظرفیت راه اندازی دو جفت بلندگو را دارند. بدین مفهوم که میتوان بلندگوهای جلو و عقب خودرو را به صورت همزمان با این محصولات راه اندازی کرد. در برخی موارد میتوان دو کانال از آمپلی فایر را به باندهای جلو و یا عقب اختصاص داد و دو کانال باقی مانده را برای راه اندازی ساب ووفر استفاده کرد. معمولا توان این مدل آمپلی فایرها بین 50 الی 150 وات RMS است.

• آمپلی فایر های پنج یا شش کانال:

اگر شما بخواهید یک سیستم کامل داشته باشید، نیاز دارید که برای راه اندازی بلندگوهای جلو و عقب از یک آمپ 4 کانال و برای ساب از یک آمپ مونو استفاده کنید. درواقع شما باید دو عدد آمپلی فایر خریداری کنید که نه تنها هزینه بیشتری داشته، بلکه فضای بیشتری را نیز در ماشین اشغال میکنند. به همین دلیل شرکت ها اقدام به ساخت آمپلی فایرهای پنج یا شش کاناله کردند. در این حالت یک آمپلی فایر 5 کانال میتواند دو جفت بلندگو را به راحتی راه اندازی کرده و با کانال پنجم خود نیز ساب ووفر را راه اندازی میکنند.

کلاس کاری آمپلی فایرها

آمپلی فایرها دارای کلاس های کاری متنوعی هستند که بنا به نوع نیاز، ابعاد، کیفیت و عوامل دیگری انتخاب میشوند.

• آمپلی فایر های کلاس A:

این آمپلی فایرها از کیفیت صوتی بسیار بالای برخوردار هستند اما معمولا به علت راندمان پایین خود انرژی بسیار زیادی را مصرف میکنند که درنهایت به تولید گرمای زیاد منتهی میشوند. این آمپلی فایرها معمولا به دلیل گرمای زیاد، ناکارآمدی در مصرف انرژی و بزرگ بودن، چندان در صنعت کارآدیو استفاده نمیشوند، هرچند که به کیفیت بالای صوتی شهره هستند.

• آمپلی فایر های کلاس B:

این آمپلی فایرها از کیفیت صوتی کمتری برخوردارند، بخصوص اینکه دارای یک نوع نویز و دیسروشن تحت عنوان “دیسروشن کراس اووری” هستند که به شدت در کیفیت صوتی تاثیر منفی میگذارد. اما مزیت آنها در کارآمد بودن و مصرف بهینه انرژی است. با این وجود به علت کیفیت صوتی نه چندان خوب از این آمپلی فایرها در صنعت کارآدیو چندان استفاده نمیشود.

• آمپلی فایر های کلاس AB:

این آمپلی فایرها را شاید بتوان یکی از محبوب ترین ها دانست. آمپلی فایری که از مزیت های هر دو کلاس A و B استفاده کرده و میتوانند صدای گرم، دلنشین و بدون هرگونه نویزی تولید کنند. تنها نکته منفی این آمپلی فایرها را میتوان در ابعاد بزرگ آنها دانست. در غیر این صورت از صدای بسیار گرم و مطلوبی برخوردار هستند.

• آمپلی فایر های کلاس D:

بدون شک آینده متعلق به کلاس کاری D است. این محصولات به دلیل مشخصات فنی پیچیده تر و تکنولوژی به روز تر از راندمان مصرف انرژی بسیار بالاتری برخوردار هستند. از سوی دیگر  کیفیت صوتی بسیار خوب در کنار ابعاد بسیار کوچک آنها باعث شده است که امروزه تقاضا برای این آمپلی فایرها شدت بگیرد. این ابعاد کوچک باعث میشود که این آمپلی فایرها را حتی در کم ترین فضای ممکن از پشت ضبط تا زیرصندلی بتوان نصب و راه اندازی کرد. در گذشته نه چندان دور باور بر آن بود که جنس صدای آمپلی های کلاس کاری D به گرمی کلاس AB نیست، با این حال امروزه تکنولوژی ها به قدری پیشرفت کرده است که تفاوتی در جنس صدای این دو کلاس نیست.

نتیجه گیری

از آنجایی که آمپلی‌فایرها معمولاً در خودرو دیده نمی شوند و کمتر کسی کاربرد آن ها را می داند، احتمالاً بیشترین سوتفاهم در مورد آن ها وجود دارد. اما این اجزای حیاتی تفاوت خیلی زیادی بین صدای خوب و عالی در یک سیستم صوتی ایجاد می‌کنند. بنابراین داشتن خرده دانشی هرچند کم در مورد آمپلی‌فایرها می‌تواند به شما کمک کند صدایی عالی در خودروی خود داشته باشید.